Hamiline Çek Nedir? - Çekpara (2023)

FAQs

Hamiline Çek Nedir? - Çekpara? ›

Hamiline düzenlenecek çekler için sadece bu çeklere ilişkin işlemlerin işlendiği ayrı çek hesapları açılır. Hamiline düzenlenecek çeklerde, hamiline çek defteri yapraklarının kullanılması gerekir. Çek yapraklarının üzerinde “hamiline” ibaresi matbu olarak yer alır.

Çekin üzerinde herhangi bir isim ya da unvan yazmıyorsa, bu tür çeklere 'hamiline çek' denir. Kısacası çekin üzerinde kimin adına düzenlendiğine dair herhangi bir ibare yoktur. Hamiline çek, kimin elinde ise o kişi çeki tahsil etme hakkına sahiptir.

Fakat normal çeklerde lehtar kısmında gerçek ya da tüzel bir kişinin bilgileri yer alır. Hamiline çeklerde ise lehtar kısmında böyle bilgiler yer almaz. Hamiline demek çekin ödeneceği herhangi bir tarafın bulunmadığını ve çeki elinde tutan tarafın ödeme alacağını belirtir.

Çekin arkasına firmanızın kaşesini basarak, yetkili imza ile imzalar mal ya da hizmet aldığınız firmaya verebilirsiniz. Bu işleme cirolama denir ve çek tutarı ciro ile tedarikçiye devredilmiş olur. Ciro ile çeki alan firma, çeki bankaya verecek ve vadesinde de tahsilatı bekleyecektir.

Çeki hamiline düzenlerseniz, çeki elinde bulunduran herhangi bir kişi tahsil edebilir. Bu alanın boş bırakılması halinde, çek hamiline olarak işlem görür. Çek yaprağının üzerinde çeki düzenleyen kişinin vergi kimlik numarası mutlaka yer almalıdır. Çek, bankaya verildiği zaman karşılığı hemen ödenir.

Çek hesabı sahibi ile düzenleyenin farklı kişiler olması hâlinde, ayrıca düzenleyenin Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası bulunması gereklidir. Çeke elle hamiline yazmak yasaklanmıştır.Hatta çek üzerine elle bu ibareyi yazanlar için 1 yıl hapis cezası getirilmiştir.

Karşılıksız çek keşidesinin cezai müeyyidesi adli para cezasıdır ve bu para cezası ödenmediği takdirde doğrudan hapis cezasına çevrilir.

Çek iptal davası, zıyaa uğrayan bir çekin yetkili hamilinin hak kaybına uğramaması adına açılan bir davadır. Bu davada yetkili hamil olduğunu iddia eden kişi, çekin zıyaa uğradığını ispat ederek iptalini talep etmektedir. Mahkemece çekin zıyaa uğradığına kanaat getirildiği takdirde çek iptal edilir.

Çekin arka bölümünde yer alan isim, soy isim, imza ve ciro bölümlerine dikkat edilmesi gerekir. Ciro bölümü önemli olmaktadır. Ciro bölümünde yazan isim, soy isim bilgileri ile çeki teslim eden kişi ya da kurumun kimlik bilgilerinde karşılaştırma yapılmalıdır. Alınan çek mutlaka bankadan kontrol edilmelidir.

Karşılıksız çeki tespit edilmesinden sonra bu çekin tahsili için icra takibi yoluna başvurulabilir. Hatta çek bir kıymetli evrak olduğunda borçlunun mal kaçırma şüphesi var ise ihtiyati haciz kararı da alınabilecektir. Çeki ciro eden kişi veya kişilere karşı karşılıksız çek için icra takibinin başlatılması gerekir.

Hamiline çek kimlere verilir? ›

Tacir hamiline çek, gerçek ve tüzel kişilere, esnaf ve sanatkar odasına kayıtlı olan kişilerin ticari ilişkilerden doğan borçlarının ödenmesi için verilen çeklerdir.

Çekin ödenmesinin bir şarta bağlanması durumunda çek geçersiz hale gelir. Çek ile ödenecek meblağın para olarak gösterilmesi zorunludur. Para dışında başka değerlerin verilmesi ile çekin tanzim edilmesi mümkün değildir33. Çekteki meblağın sadece yazı ile veya sadece rakamla ifade edilmesi mümkündür.

Ticari işlerde tacir olmayan çek kullanımı yasaklanmış olsa da gerçek kişi tacirlerin mal/hizmet alımlarında tacir olmayan çekler ile ödeme yapıldığı görülmektedir.

Karşılıksız çek keşide etme suçu kapsamında ceza alan ve çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağına hükmedilen kişi asli para cezasının ödendiği tarihten itibaren 3 yıl sonra ve her halde yasak kararı verilmesinden 10 yıl sonra çek düzenleme yasağı kararının kaldırılmasını talep edebilecektir.

Yapılan değişikle; 31 Ocak 2023 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere bankaların süresinde ibraz edilen her çek yaprağı için karşılığının bulunmaması halinde ödemekle yükümlü oldukları tutar 3.600 TL'den 6.000 TL'ye artırılmıştır.

Bu suç kapsamında, her bir çekle ilgili olarak 1500 güne kadar adli para cezasına hükmedilebilir. Adli para cezası tutarı Türk Ceza Kanunu 52. maddesine göre günlük 20 TL'den az, 100 TL'den ise fazla olmamak üzere kişinin ekonomik ve sosyal durumu göz önünde tutularak mahkemece takdir edilir.

Halk deyimiyle çek kırdırma işlemi, vadesi henüz gelmemiş olan çeklerin nakit paraya çevrilmesidir. Bankalar ya da faktoring alanındaki şirketler bu işlem için farklı değişkenlere bağlı olarak faiz ve komisyon kesintisi yapmaktadır.

Yargıtay'daki iş yükünün azaltılmasına çare arandığı dönemde, 5941 sayılı Çek Kanunu'nda değişiklik yapan 6273 sayılı Kanun yayımlanarak[1] karşılıksız çek düzenleyenlere hapis cezası uygulamasına son verildi. Bundan böyle çeklerin kar- şılıksız çıkması halinde borçlu kişiler hapis cezası tehdidiyle karşılaşmayacaklar.

Merkez Bankası'nın Resmi Gazete'de yayımlanan tebliğine göre, bankalar süresinde ibraz edilen her çek yaprağı için karşılığının hiç bulunmaması halinde 6 bin TL ödemekle yükümlü olacaklar. Bankaların karşılığı bulunmayan her bir çek yaprağı için zorunlu ödeme miktarı 3 bin 600 TL'den 6 bin TL'ye çıkarıldı.

Karşılıksız çek için banka ne kadar öder? ›

Yapılan değişikle; 28 Ocak 2022 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere bankaların süresinde ibraz edilen her çek yaprağı için karşılığının bulunmaması halinde ödemekle yükümlü oldukları tutar 2.670 TL'den 3.600 TL'ye artırılmıştır.

Ciro Edilen Çek Kimden Tahsil Edilir? Çek çeki düzenleyen tarafın banka hesabından tahsil edilir. Ciro yoluyla çeki devralan kişi ibraz tarihi geldiğinde bankaya giderek çek değerini alabilir.

Bir emre yazılı çeki elinde bulunduran kimse, son ciro beyaz ciro olsa dahi kendi hakkı müteselsil ve birbirine bağlı2 cirolardan anlaşıldığı takdirde yetkili hamil sayılacaktır (TTK m. 702)3. Tam cirolarda ise, lehine ciro yapılan kişi yetkili hamildir.

Bunun için talep edenin çekin iptalini talep etmekte haklı menfaati bulunmalıdır. 2.Çek üzerinde hak sahibi olan kişinin dava açması gerekmektedir. Kanunen çekin iptalini, çek üzerinde en son hak sahibi olan kişi talep edebilmektedir.

Çekin üzerine bir şeyler dökülmesi, çekin yırtılması, çekin yanması, çekin kaybolması gibi durumlarda çekin hamil tarafından bankaya ibrazı imkânsız hale gelir, bu durum hukuk dilinde çekin zayi olmasıdır. Yani çekin zayi olması durumunda açılacak dava çek iptal davasıdır.

Çeki elinde bulunduran kişiye lehtar, Çeki düzenleyen kişiye keşideci, Çekin arkasında imzası bulunan kişilere ise aval (kimi kaynaklarda ciranta) denilir.

Çekin arkasına keşidecinin kaşesini basması ve firma yetkilisinin imzasını atması ile çek cirosu yapılmış olur. Çek ciro etmek suretiyle çek üzerinde yazılı tutar lehtara devredilmiş olur. Ciro edilmiş çeki alan kişi vadesi geldiğinde çekin tahsilatını yapabilecektir.

Günü geçmiş, vadesinde ödenmemiş çek borçlarına anayasa kurallarına göre hapis cezası bulunuyor. Borçlu kişi çek borcunu ödeyemediği takdirde öncelikle kişiye 1500 güne kadar adli para cezası veriliyor. Kişi kendisine verilen bu sürede borcunu ödemezse hapis cezasına çevriliyor.

Karşılıksız çek keşide etme (düzenleme) suçuna ilişkin yapılacak yargılamada görevli mahkeme İcra Ceza Mahkemeleridir. Yetkili mahkemeyse çekin tahsil için bankaya ibraz edildiği yer, çek hesabının açıldığı banka şubesinin bulunduğu yer, hesap sahibinin yerleşim yeri ve şikâyetçinin yerleşim yeri mahkemesidir.

Sınırlı sicil affından yararlanmasına rağmen verilen adli para cezası ortadan kalkmamakta, adli para cezası hapis cezasına çevrilmişse, hukuken bir değişiklik olmamaktadır. Çünkü karşılıksız çek yönünden bu “af” sadece Risk Merkezi'ndeki sicili kapsamakta, adli yönden hiçbir hüküm ve sonuç doğurmamaktadır.

Mavi çek ne demek? ›

Bu mavi sembol (ortada bir çek işareti bulunan mühür), hesabın Instagram tarafından resmi olarak doğrulandığı anlamına gelir. Bu, Instagram onaylı rozete sahip kişi, marka ve işletmelerin gerçek olduğu anlamına gelir.

Mert Özbilgin | Deloitte Vergi Denetçisi

Vergi Usul Kanunu'nun 323 üncü maddesi gereğince dava aşamasındaki karşılıksız çekler için alacaklı işletmeler, pasifte karşılık ayırdıkları takdirde karşılık giderini gelir tablosu hesaplarına intikal ettirebilmektedirler.

Çekte mutlaka 'Çek' kelimesi belirtilmelidir. Çek belirli bir tutarın ödemesini içermelidir. Açık çek, üzerinde ödeme tutarı yazmayan çek geçersizdir. Ayrıca bu ödemenin gerçekleştirilmesi için çek üzerine her hangi bir koşul, kayıt yazılmamalıdır.

Çekin karşılığının olduğuna ilişkin olarak muhatap banka tarafından yazılmış bir kaydı içeren çeklere “teyitli (bloke) çek” adı verilir. Çekle ödeme yapmak isteyen keşideci, çeki tedavüle çıkarmadan önce muhatap bankaya başvurarak çekin karşılığının olduğunu gösteren kaydın üzerine yazılmasını talep eder.

Dolayısıyla 7226 Sayılı Yasa karşılıksız çek keşide etme suçunun cezasının infazını durdurmakta ve alacaklıya olan borcun belirli taksitlerle ödenmesi halinde cezanın bütün sonuçlarıyla ortadan kalkmasını sağlamaktadır.

Hangi banka olduğu fark etmeksizin, mobil uygulama üzerinden faturalı çekinizin fotoğrafını DenizFaktoring'e yüklemeniz mümkün. Finansman tutarını öğrendiğiniz çekinizi size en yakın DenizBank şubesine giderek anında nakde çevirebilirsiniz.

Çek çalındığı, kaybolduğu, yırtıldığı veya başka bir şekilde zayi olduğu zaman çek iptali süreci işletilmelidir. Bu da ancak çek iptali davası açarak olmaktadır. Belirtmemiz gerekir ki çek iptali önemli sonuçları olan, ciddiyetle ve hızlı şekilde işletilmesi gereken bir süreçtir.

Kambiyo senetlerinden sayılan ve uygulamada yoğun biçimde tedavüle sokulan çekte zamanaşımı süresi üç yıldır. Hamil, çek keşidecisine, cirantalara ve diğer çek borçlularına karşı sahip olduğu başvurma haklarını ibraz süresinin bitiminden itibaren üç yıl geçmeden kullanmak durumundadır.

Türk Ticaret Kanunu madde 796' ya göre çekte ibraz süreleri: Çek, düzenlendiği yerde ödenecekse on gün. Düzenlendiği yerden başka bir yerde ödenecekse bir aydır.

Karşılıksız çekte insan haklarına uygun düzenleme yapılması için 12 gün kaldı. Eğer 30 Haziran 2022 tarihine kadar Anayasa ve insan haklarına uygun düzenleme yapılmazsa, karşılıksız çek mahkumlarının ertelenen hapis cezalarının infazına kaldığı yerden devam edilecek.

Çek bedelini kim öder? ›

Madde 10- Muhatap banka, süresinde ibraz edilen çekin karşılığının bulunmaması halinde her çek yaprağı için üçyüzmilyon liraya¹ kadar ve kısmen karşılığının bulunması halinde ise bu miktarı her çek yaprağı için üçyüzmilyon liraya tamamlayacak biçimde ödeme yapmakla yükümlüdür.

Bankaların standart bir çek defteri için kişilerden talep ettiği teminat miktarı her bir çek sayfası için yaklaşık 700 TL'dir. Standart bir çek defterinde 10 sayfa bulunduğu dikkate alındığında, teminat bedelinin yaklaşık 7.000 TL olduğu söylenebilir.

TCMB'nin Çek Defterlerinin Baskı Şekline ve Bankaların Hamile Ödemekle Yükümlü Olduğu Miktarın Belirlenmesine İlişkin Tebliğ'de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ bugünkü Resmi Gazete'de yayımlandı. Buna göre, çekte muhatap bankanın hamile ödemekle sorumlu olduğu miktar 2 bin 670 liradan 3 bin 600 liraya yükseltildi.

Çek düzenleyen sahibine "keşideci", çekin muhatabı ve meblağı alacak kişiye "lehdar", ödeme yapacak olan tarafa da "muhatap" denir. Bankada bir karşılığı olmadan düzenlenen çeklere "karşılıksız çek" denir. Çekin üzerinde lehdarın adı yazılı ise "nama yazılı çek", lehdarın adı bulunmuyorsa "hamiline çek" denir.

Başvurunuzun uygun bulunması takdirinde bankanız tarafından basılan çek defterinizde yer alan bilgileri dikkatlice incelemelisiniz. Her bir yaprakta kişinin vergi kimlik numarası, çekin basıldığı tarih, banka adı ve bankadaki hesap numarası yer almalı. Bunlar çek hesabınıza ait bilgilerden derleniyor.

5.5. Keşidecinin Ölümü: Çekin tedavüle çıkmasından sonra keşidecinin ölümü veya medeni hakları kullanma ehliyetini kaybetmesi yahut iflası çekin geçerliliğine zarar getirmez.

Dolayısıyla çeki ciro eden taraf, çek vadesindeki tahsilat haklarını devretmiş olur. Ciro işlemiyle birlikte çeki ilk düzenleyen taraf borçlu konumunu devam ettirerek çek bedelini öder ve ciro yoluyla çeki elde eden son taraf da çeki tahsil eder.

Bankalar, takas dağıtım paketi ile iletilen bilgileri, ilgili takas gününde 06:00-17:45 saatleri arasında inceleyip iade paketleri ile Takasbank sistemine aktarır. İade kapanışı sonrasında sistem tarafından iade dağıtım paketi ile iade çek bilgileri bankalara gönderilir.

Karşılıksız Çek Nedir? Karşılıksız çekten dolayı alacaklının şikayetçi olması durumunda, borçlu karşılıksız kalan çek bedelinin yanı sıra bir de adli para cezası ödemek zorunda olup, bu para cezasını süresinde ödeyememesi durumunda hapis cezası ile karşı karşıya kalmaktadır.

Çekin sağlam olup olmadığı nasıl anlaşılır? ›

Findeks Karekodlu Çek Raporu, Findeks Mobil Uygulaması üzerinden çek üzerindeki karekod okutularak keşidecinin ödeme geçmişi ve çek yaprağının geçerliliğini kontrol edebileceğiniz bir rapordur.